Franeker Gezondsheidscommissie

Van Jan Bolling kwam het volgende bericht via de website binnen:'Ik heb geen vraag maar een mededeling. Ik verdiep me op dit moment in Bernhard Johannes Veenhoven, van 1916 tot 1935 burgemeester van de gemeente de Wijk. Nu lees ik dat hij van januari 1903 tot 14 juni 1904 secretaris van de Gezondheidscommissie in Franeker is geweest. Misschien is het voor u aardig om te weten. Met vriendelijke groet, Jan Bolling'.

Wat was dit voor een commissie? 

De Gezondheidscommissie Franeker had ook de gemeente Barradeel tot haar werkgebied. De commissie adviseerde in 1909 het gemeentebestuur van Barradeel verandering te brengen in de slechte staat van onderhoud van sloten, greppels en afwatering.

Leden van de commissie waren onder andere een arts, gemeenteontvanger, secretaris en een architect. 

De commissie gaf in overweging om de onderhoudsplichtigen aan te schrijven met het verzoek daar verandering in aan te brengen. De Raad van Barradeel verklaarde op haar beurt dat zij op advies van de commissie inmiddels een aantal woningen onbewoonbaar had verklaard.

De slechte staat van onderhoud zal mogelijk hier de oorzaak zijn geweest dat men tot deze beslissing kwam. Echter kwam het ook voor dat in sommige woningen 

herhaaldelijk inwoners werden besmet met Tuberculose. In dat geval werd er soms overgegaan de woning onbewoonbaar te verklaren en vervolgens deze af te breken om alle gevaar van verdere besmetting te voorkomen. 

Ook had de Gezondheidscommissie een verzoek aan de directie van de Nederlandse Tramweg Maatschappij (NTM) gericht om in de tramrijtuigen een verbod op spuwen of anderszins de rijtuigen te verontreinigen op te willen hangen. In eerste instantie was de directie daartoe niet bereid om de nodige financiële uitgaven daarvoor beschikbaar te stellen. De commissie heeft vervolgens de landelijke Vereniging tot bestrijding van Tuberculose verzocht om hen een model ‘Spuwverbod’ toe te willen zenden. Van dit model werden toen 150 kartonnen exemplaren gemaakt die gratis werden uitgereikt om opgehangen te worden in rijtuigen en wachtlokalen. De bordjes waren rood van kleur met witte letters en hingen veel in openbare gelegenheden. 

In verband met klachten, adviseerde de commissie om bij de halte van de NTM bij Hitzum een schutting te plaatsen. De commissie achtte dat nodig ‘in het belang der volksgezondheid’, omdat de reizigers daar zonder enige beschutting tegen weer en wind stonden te wachten op de tram, die ook toen niet altijd op tijd kwam.

Hoelang deze commissie heeft bestaan en wie er allemaal zitting in hebben gehad, heb ik  (nog) niet kunnen achterhalen. 

Gerrit Bouma